Bảy ngày trước, Đô thương thuế vụ ty phủ Kinh Đô.
Mặt trời lên cao ba sào.
Thuế vụ phó sứ liếc nhìn mặt trời trên đỉnh đầu, rồi lại lặng lẽ liếc về phía Triệu Bạch Ngư đang ngồi trên ghế Thái sư cạnh bàn bát tiên giữa đại sảnh uống trà sau lưng mình, khuya ngày hôm qua người này đã chặn hơn trăm chiếc thuyền hàng ra kinh, tiêu phí cả ngày thu về hai mươi ba vạn tiền thuế, hành hạ người khác đến độ ngủ không yên giấc, còn mình thì chạy về phủ quận vương ôm chồng ngủ thẳng chân.
Sáng sớm hôm nay chạy đến Thuế vụ ty điểm mão, nói là đọc xong một quyển sách thì đã 'giác ngộ', bản thân hối lỗi nên quyết định từ hôm nay mỗi ngày đều sẽ đến báo cáo.
Có trời mới biết Thuế vụ phó sứ ủ rũ ỉu xìu đến giờ điểm mão có mặt, đưa mắt nhìn thấy Triệu Bạch Ngư, khỏi nói lão mừng như mở hội, kích động đến nỗi hít thở dồn dập, cuối cùng cũng bắt được vị cấp trên này, lão phải mau chóng tấu tiêu số tiền thuê công nhân ở Nha hàng để đòi tiền mới được!
Mấy hôm rồi Thuế vụ phó sứ hận đám công nhân đúng giờ đến báo cáo công việc đến ngứa răng, hôm nay cũng trông ngóng chờ đợi, chờ sốt cả ruột mà đến tận giờ thìn mới phát hiện ra cửa nẻo vắng tanh, tâm trạng nhiệt liệt như bị trời đông giá rét của tháng Chạp xối cho một chậu nước lạnh, lạnh đến nỗi thông suốt.
Lão chống khung cửa, chỉ đành hỏi Nghiên Băng: "Này thẳng nhỏ, sao hôm nay công nhân Nha hàng không tới?"
Nghiên Băng: "À? Nha hàng hả, đều bị người khác thuê rồi. Cũng không biết là ai ra tay rộng rãi như vậy nữa, công nhân ở mấy Nha hàng lớn trong phủ đều bị thuê đi hết rồi, nghe nói là bị thuê liên tục bảy ngày lận ấy."
Thuế vụ phó sứ cả giận: "Sao có thể như vậy được? Chẳng lẽ không hiểu được đạo lý trước sau? Còn cái đám công nhân đó nữa, dù sao chúng ta cũng giúp đỡ làm ăn lâu như vậy rồi, chẳng lẽ không nể mặt ta trước sao?"
Nghiên Băng quái lạ đáp: "Nhưng người ta trả tiền công một ngày ba trăm văn tiền! Chậc chậc, nói thật đến cả ta cũng động tâm đấy. Nha môn chúng ta một ngày chỉ cho một trăm rưỡi, bởi vì công việc hơi nhàn thôi, chứ thật ra giá thị trường của người ta là một ngày hai trăm năm mươi văn chứ chẳng đùa, ba trăm văn là hơn giá thị trường rồi."
Thuế vụ phó sứ vội vàng sửa lại: "Không phải Nha môn chúng ta, là ta, tiền của ta, là ta ứng tiền mà."
Nghiên Băng: "Ui, biết rồi, đại nhân và ta đều nhớ công lao của Lao phó sứ ông mà, chắc chắn không quên đâu."
Thuế vụ phó sứ há miệng muốn nói lão chẳng quan tâm công lao, chỉ muốn biết khi nào bọn họ sẽ trả tiền cho lão thôi, nhưng Nghiên Băng đã chạy tót vào phòng đổi trà cho Triệu Bạch Ngư.
Thuế vụ phó sứ lại quay đầu nhìn trời xanh, khóc không ra nước mắt, sau đó nhận ra rằng công nhân Nha hàng bị thuê đi cả rồi, nói rõ Triệu Bạch Ngư không có ai để dùng nữa, chẳng phải là thời cơ tốt nhất để thuyền hàng ra vào hay sao?
Thế là lão tìm thời cơ lặng lẽ chuồn đi, báo việc này cho Dương tham mưu biết.
Dương tham mưu lạnh lùng liếc lão một cái, nghiến răng nghiến lợi mắng: "Cần ngươi nhắc ta chắc? Người thuê công nhân là điện hạ đó! Ta là người ứng con mẹ nó tiền đây!"
Đều tại cái đồ đần độn này, để Triệu Bạch Ngư dẫn dắt ngược lại Ngũ hoàng tử, liên lụy khiến túi tiền của gã chảy máu.
"..."
Thuế vụ phó sứ lộ vẻ áy náy, đưa Dương tham mưu đi xong thì vỗ ngực tự lầm lầm: "Bỗng dưng cảm giác hết đau lòng nữa rồi."
***
Nghiên Băng đổi trà xong, Thuế vụ phó sứ đã chạy rồi.
"Ta thấy chính là chạy đi mật báo rồi đấy!" Nghiên Băng cầm hạt dẻ ngào đường mua trong chợ đến đưa cho Triệu Bạch Ngư.
Lưu đô giám buồn rầu: "Không thuê được công nhân Nha hàng, chỉ dựa vào mấy Công sứ ở Nha môn thôi là không thể xử lý hết số thuyền hàng trong phủ." Ông lắc lắc đầu cảm thán: "Ngũ hoàng tử này chân trước vừa ngã nhào ra đấy, chân sau đã tung chiêu, bọn họ tiền giắt đầy túi, người đông thế mạnh, chúng ta rất dễ rơi vào thế bị động."
Ông không muốn Nha môn Thủy vận vừa mới có được mở đầu tốt lại chết yểu.
Lưu đô giám nhớ ra Triệu Bạch Ngư còn có thân phận quận vương phi, mà Lâm An tiểu quận vương thanh danh hiển hách, nói không chừng có thể điều động Cấm quân trợ giúp... Không được! Không có chiếu mà âm thầm điều động Cấm quân là đại kỵ.
Đường này không thông, Lưu đô giám thật sự không nghĩ ra được thêm cách nào tốt: "Đại nhân, ngài có cách đối phó không?"
Triệu Bạch Ngư ung dung uống trà: "Chiêu này phải để Nghiên Băng đi phá thôi."
Nghiên Băng không hiểu: "Ta sao? Ta có chiêu gì thần thông quảng đại đâu chứ?"
Triệu Bạch Ngư: "Mấy tên lưu manh, hiệp khách lang thang trong ngoài phủ Kinh Đô mà cũng không quen với ngươi sao? Bọn họ trọng nghĩa khí, ghét ác như thù, căm ghét tham quan, tính tình giống hệt như hiệp khách trong thoại bản dân gian, chỉ cần ngươi nói với bọn họ là đấu với quan lại, tất sẽ được nhiều người ủng hộ thôi."
Nghiên Băng vỗ gáy một cái: "Sao ta quên bọn họ được chứ! Ngũ lang, ta sẽ đi tìm bọn họ ngay bây giờ!"
Triệu Bạch Ngư: "Đi đi."
Lưu đô giám không ngừng cảm thán, tiểu Triệu đại nhân đúng là tài giỏi, người không có thiên phú mới sợ không thể chống đỡ nổi một loạt mưu kế như thế, đầu tiên là công nhân Nha hàng, sau đó là dám lưu manh chơi bời lêu lổng trong ngoài phủ Kinh Đô bị người đời xem thường, ai nấy cũng đều để mặc y sử dụng, đó đều là kỳ chiêu dành thắng lợi của y, không thể không bội phục.
***
Tam ty, bộ Hộ.
Dương tham mưu băng qua đám quan lại đang làm việc, bước đến chỗ ngồi của Ngũ hoàng tử, nói nhỏ bên tai gã mấy câu, Ngũ hoàng tử lập tức biến sắc: "Đi với ta."
Xoay người đi đến phòng khách nhỏ cạnh Nha môn bộ Hộ, chắc chắn xung quanh không có ai rồi, Ngũ hoàng tử mới truy hỏi: "Thuyền hàng phái ra ngoài thăm dò đều bị Triệu Bạch Ngư bắt được rồi sao? Làm sao bắt được? Không phải bảo ngươi thuê hết công nhân ở Nha hàng rồi sao?"
Dương tham mưu khổ sở đáp: "Ti hạ đảm bảo đã thuê sạch mấy tên công nhân trẻ khỏe ở các Nha hàng lớn rồi, còn đặc biệt sai người rảo một vòng quanh Nha hàng nhỏ, chắc chắn Triệu Bạch Ngư kia không thuê được người ở Nha hàng rồi, Thuế vụ phó sứ vẫn luôn theo dõi Nha môn Thủy vận, Triệu Bạch Ngư không kêu ông ta ứng tiền nữa, mỗi ngày đều ở lại Nha môn làm việc, hoàn toàn không biết tai mắt thông thiên cho y ở đâu chui ra nữa, lạ thay là bọn họ vượt qua được phòng tuyến mà bộ Hộ giăng ra, cũng chẳng biết là tìm được đám người đó ở đâu, chúng biết ẩn núp, còn có chút tài nghệ, thường nhân lúc thuyền hàng khởi hành đột nhiên nhảy ra, quả là xuất quỷ nhập thần!"
Ngũ hoàng tử hoài nghi: "Thật sự đã thuê hết tất cả người ở Nha hàng rồi sao?"
Dương tham mưu trợn to mắt: "Điện hạ không tin ti hạ ư? Bạc góp được mấy năm nay của ti hạ đã dùng hết rồi đấy."
Ngũ hoàng tử ho nhẹ hai tiếng, qua loa đổi đề tài muốn lấp liếm luôn việc này.
Dương tham mưu oan ức trong lòng, có linh cảm bất thường, luôn cảm thấy điện hạ như có thể quỵt nợ bất cứ lúc nào.
Mà vào lúc này, có người đến báo Thuế vụ phó sứ Nha môn Thủy vận cầu kiến, Ngũ hoàng tử bèn vội vàng cho người đi vào.
Thuế vụ phó sứ vừa vào đã thấy trong phòng khách nhỏ đều là người mình, bèn vội nói ra việc Triệu Bạch Ngư tìm được mấy tên lưu manh côn đồ vờ làm công nhân Nha hàng, mai phục ở các bến đồ, cửa cống chờ thời bắt thuyền hàng.
Ngũ hoàng tử trợn mắt há mồm: "Một tên mệnh quan triều đình ngũ phẩm như y cấu kết với lưu manh côn đồ sao? Y có bệnh không đấy!" Gã thấy khó hiểu, thậm chí là thấy hoang đường: "Dù cho có làm Khâm sai xuôi Hoài nam, trà trộn vào khu dân bị nạn cũng là vì công việc, vì trăm họ, lúc ấy là kết giao với dân, với đại phu y quan, nhưng lúc này y đang làm gì? Cấu kết với lưu manh côn đồ không thấy mình đang bôi nhọ danh tiếng của quan lại, không thấy nhục nhã quan thể hay sao?"
Không thể hiểu được vì sao Triệu Bạch Ngư lại đắm mình trong trụy lạc, cuối cùng Ngũ hoàng tử cũng cảm thấy gã bắt được thóp của Triệu Bạch Ngư, lưu manh côn đồ, mấy kẻ du thủ du thực đó là những hạng người gì chứ? Là kẻ ác còn chẳng sánh bằng đám hạ cứu lưu, hèn hạ xấu xa, không có công ăn việc làm đàng hoàng chính là những từ treo trên người bọn họ, Triệu Bạch Ngư choàng vai bá cổ với đám vô lại này tức là xưng huynh gọi đệ với bọn họ, rành rành là đang bôi nhọ danh tiếng của quan triều Đại Cảnh, xem môn sinh Thiên tử chính trực ngay thẳng như kẻ ác không phẩm hạnh, văn nhân thư sinh trên thiên hạ sao có thể chấp nhận được?
Chỉ cần tận dụng lúc này xúi giục lòng văn nhân thư sinh, nói không chừng có thể nhờ vào dư tình ép Triệu Bạch Ngư thôi quan!
Nghĩ như vậy, Ngũ hoàng tử liền kích động đứng bật dậy chuẩn bị tính kế chu toàn, nhưng đã bị Thái tử lặng lẽ đến cắt đứt: "Đệ còn ngại chưa đủ mất mặt à?"
Ngũ hoàng tử dừng bước, sắc mặt hoang mang: "Nhị ca..."
Thái tử mắng những kẻ khác: "Lui xuống."
Đến khi trong phòng không còn người ngoài nữa, Thái tử mới lộ vẻ mệt mỏi nói: "Đừng đấu với Triệu Bạch Ngư nữa, đệ không đấu lại đâu. Ta đã cho người điều tra những kẻ gọi là côn đồ lưu manh đó rồi, có không ít người là hiệp khách lang thang ở gần khu miếu đổ nát, trong số đó còn có một cái tên khá nghĩa hiệp, danh tiếng trong đám con em quan lại không tệ chút nào, trong Kinh Đô có quan nhiều lần mời làm môn khách đều bị đối phương từ chối. Kẻ sĩ nghĩa hiệp như vậy lại đồng ý để Triệu Bạch Ngư sử dụng, đệ cho rằng chuyện to lên rồi, dư tình sẽ nghiêng về phía ai?"
Sắc mặt Ngũ hoàng tử trắng bệch, sau đó tức giận nói: "Đám người dưới này bất tài ngu xuẩn, đem một mới tin tức hư hư thật thật đến giành công, suýt nữa hại ta thua một ván rồi!"
"Được rồi!" Thái tử đau đầu không dứt, gần đây mọi chuyện không thuận lợi, quả thực hắn không đủ kiên nhẫn dung túng đứa em trai ruột ngu ngốc của mình nữa: "Tiếp tục đấu với Triệu Bạch Ngư chỉ có hai bên cùng thiệt, Thôi, từ khi phụ hoàng lệnh cho Triệu Bạch Ngư đảm nhiệm Thuế vụ sứ quản lý Nha môn Thủy vận, ta đã biết bạc thuế thủy vận trong phủ không gánh nổi rồi."
Ngũ hoàng tử sốt ruột: "Nhị ca, huynh thật sự muốn nhường lại số tiền thuế thủy vận đó sao? Đây chính là nguồn tiền vào túi nhanh nhất của chúng ta đó! Hoài Nam đã là vết thương nặng rồi, mũi nhọn thủy vận ngoài tỉnh không thể không thu liễm, nhưng ở Tây Bắc ăn nhiều bạc, bây giờ túi chúng ta rỗng rồi, không tìm bù vào từ nơi khác, chẳng lẽ thật sự phải cầm hết đồ trong kho phủ ư?"
Thái tử: "Nếu thật sự đến nước đó thì phải làm thôi, cô cũng không ngại mất mặt." Liếc nhìn Ngũ hoàng tử, hắn gõ bàn nói: "Bộ Hộ trông nom quản lý thuế thu của thiên hạ, hoàng tổ phụ và phụ hoàng vì để tránh độc tài độc quyền nên mới thành lập ra Thuế vụ ty, nhưng nói đi nói lại, Thuế vụ ty vẫn còn nằm dưới quyền quản hạt của Tam ty, bộ Hộ đã kinh doanh nhiều năm, cành lá đan chen, cũng không phải là vô ích, muốn động vào bộ Hộ e là sẽ phải thương gân động cốt."
Ngũ hoàng tử: "Đệ cũng nghĩ như vậy, không sợ Triệu Bạch Ngư động vào gân cốt bộ Hộ, chỉ là con cá thủy vận này quá mập..."
Thái tử: "Không thể cho toàn bộ thủy vận, bộ Hộ cũng phải nắm được ít nhất ba thành trong tay."
Ngũ hoàng thử do dự: "Chúng ta có thể nhượng bộ, nhưng Triệu Bạch Ngư có đồng ý hay không?"
"Y sẽ đồng ý." Thái tử nói: "Tìm thời gian gặp Triệu Bạch Ngư đi."
***
Đỗ Công Tiên được mời vào điện Văn Đức, hai tay buông xuôi bên người, cung kính đứng im.
Nguyên Thú đế đứng phía trên, chắp tay ra sau lưng, đưa lưng về phía Đỗ Công Tiên, nhìn chằm chằm bức tranh chữ viết "Quang minh chính đại" hồi lâu, tựa như đã bắt chước lấy lại được tinh thần rồi mới xoay người lại hỏi: "Nói nghe xem, mấy ngày qua Triệu Bạch Ngư đã làm gì."
Đỗ Công Tiên nói rõ từng việc Triệu Bạch Ngư làm để đấu pháp với bộ Hộ, từ ngữ phong phú, tình tiết du dương trầm bổng, Nguyên Thú đế nghe cực kì nhập tâm.
Đỗ Công Tiên nói xong, Nguyên Thú đế còn tỏ vẻ mình nghe chưa đã.
"Công nhân Nha hàng được thuê cả ngày quanh quẩn ở bến tàu, nhìn chòng chọc thuyền hàng tới lui, thương nhân trong phủ nghe nhắc đến là biến sắc. Trạm cửa cống không phối hợp với y, cửa khẩu thuyền nổi đại khai, thuyền hàng được đi suông sẻ, nhân lực không đủ để cản trở, y lại chỉ cần mấy sợi dây xích sắt là đã cản được tận trăm chiếc thuyền hàng —— y còn đưa kế toán ở Nha môn đến bến thuyền, trực tiếp thu thuế ở ngay giữa sông luôn cơ mà! Lão Ngũ thuê đứt đám công nhân ở Nha hàng, ngược lại làm Triệu Bạch Ngư nảy ra tà chiêu, chạy đi tìm du hiệp ở Kinh Đô tương trợ nữa. Ha,"
Nguyên Thú đế lắc đầu bật cười, càng nghĩ càng thấy vui, "Ha ha ha..."
Đỗ Công Tiên phối hợp nói: "Hành vi hơi bất chấp một chút, đúng là có lỗi với đạo lý của Thánh nhân."
Nguyên Thú đế không đồng tình: "Làm quan chứ không phải làm thầy giáo, cần biến quyền lực thành sức nặng, cần gì phải đi đâu cũng tuân theo đạo lý Thánh nhân. Y làm việc đó tự cho rằng là hiển nhiên, có chút không đàng hoàng, cũng hơi bất chấp, nhưng đánh bừa vẫn trúng đấy thôi. Có điều cũng vì vậy, trẫm mới biết món lời thủy vận lại to lớn như thế."
Ông đổi sắc mặt: "Thuế một năm nhiều nhất cũng chỉ có một triệu rưỡi, có lẽ là nhờ có bộ Hộ quản lý mới thu được lượng thuế như vậy, trẫm còn cho rằng đây là một cái nghề nghèo nàn, cho rằng trước đây bộ Hộ có cách quản lý, vậy nên gần đây lại nghĩ không biết có nên phế cái Nha môn mới vô dụng này hay không, giao lại thủy vận trong phủ cho bộ Hộ lần nữa. Đỗ khanh gia, ngươi nói xem có phải mấy năm nay trẫm quá nhân từ nương tay rồi không, mà người người đều có thể cưỡi lên đầu cổ trẫm? Năm ngoái là đại án khoa thi Giang Nam, rồi đến đại án Hoài Nam, bằng đấy cũng không đủ để chấn nhiếp đại thần văn võ dưới đáy ư? Bọn họ phải ép đến khi trẫm giết hết sạch mọi người mới biết cái sợ chân chính là gì có đúng không?"
Đỗ Công Tiên vội vàng quỳ xuống: "Bệ hạ bớt giận."
Nguyên Thú đế nhìn chăm chú Đỗ Công Tiên bằng sắc mặt không mấy cảm xúc, bây giờ ông không còn muốn suy đoán dụng ý của Đỗ Công Tiên nữa, đám đại thần văn võ này làm việc làm người trước chỉ biết xem nên bảo vệ bản thân mình thế nào, tìm đường lui tốt cho mình trước, sau đó mới là triều đình, mới là hoàng đế này, cuối cùng là trăm họ.
Vấn đề thương thuế thủy vận vẫn luôn diễn ra như vậy, bị bộ Hộ nắm trong tay, Đỗ Công Tiên không thể vượt quyền quản lý, im lặng mà chèo chống cũng là điều dễ hiểu.
Về sau thủy vận trong phủ được phân chia cho Thuế vụ ty, giao cho Đỗ Công Tiên quản lý mấy năm trời, tất nhiên lão đã hiểu được biết bao nhiêu việc xấu trong đó, vậy mà vẫn lựa chọn không lên tiếng.
Nguyên Thú đế lười nghĩ xem đến tột cùng là cái gì đã làm thay đổi tư tưởng của Đỗ Công Tiên, để cho lão muốn vạch trần tội lỗi của thủy vận trong phủ, chỉ biết rằng lão dù có nguyện vọng vạch trần nhưng lại không dám đắc tội người khác, vậy nên dùng mọi cách vẫy gọi Triệu Bạch Ngư đến, giao chuyện này cho y làm.
Quả nhiên Triệu Bạch Ngư là sự lựa chọn tốt nhất, y chính là một thanh đao bén tốt, sau lưng không có môn đảng, có tiếng cứu ân sư và đại án Hoài Nam phía trước, mang trong mình cái danh tiểu thanh thiên, cộng thêm năng lực bản thân xuất sắc, cho dù có quậy thành họa cũng sẽ không gây ra thương tổn quá lớn cho chính mình.
Đỗ Công Tiên có lòng thay đổi vấn đề tham ô thối nát nghiêm trọng của thủy vận trong phủ, cũng là thật lòng khen ngợi Triệu Bạch Ngư, có ý bồi dưỡng nhưng vẫn ngấm ngầm mưu tính, lợi dụng Triệu Bạch Ngư không chút nương tay.
Làm quan thế nào quyết định bởi cân bằng, tùy vào cách làm thế nào để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu thiệt hại, coi như Đỗ Công Tiên đã tận tình làm quan đến mức tận cùng rồi.
"Về thủy vận, Đông cung đã nhúng tay vào bao nhiêu?"
Đỗ Công Tiên đáp: "Bốn tỉnh Kinh Đông, Hoài Nam, Hà Bắc, Hà Đông cùng với thủy vận phủ Kinh Đô đều nằm dưới tay bộ Hộ, trong đó thủy vận Kinh Đô và tỉnh Hoài Nam là phát triển nhất. Trải qua nạn lụt Hoàng Hà và đại án Hoài Nam, lại thêm mở cửa chợ đêm, buôn bán ngày càng phồn vinh, tham hủ thương thuể thủy vận ngoài tỉnh có thu bớt lại. Còn thủy vận trong phủ... Nói là Đông cung nhúng tay, chi bằng nói rằng nó gắn bó chặt chẽ với trăm quan trong kinh."
Nguyên Thú đế: "Nói kĩ xem."
Đỗ Công Tiên bèn nói rõ từng tình hình hiện tại ra, như trăm quan nhận bổng lộc không đủ nuôi cả nhà, không thể không lệnh cho người kinh doanh sản nghiệp riêng, dấn thân vào các hạng thương nghiệp chỉ để duy trì cuộc sống hằng ngày sao cho thoải mái vừa đủ.
Nguyên Thú đế: "Thuở đầu dựng nước Đại Cảnh loạn trong giặc ngoài, quốc gia túng thiếu, đúng là không thể phát bổng lộc quá cao được, nhưng Đại Cảnh đã khôi phục lại chế độ quản ruộng mà tiền triều đã phế trừ, căn cứ vào phẩm cấp lớn nhỏ, mỗi một mệnh quan triều đình đều được phát một số lượng chức điền nhất định, dùng để bổ sung vào bổng lộng cho quan viên, chẳng lẽ còn chẳng đủ thỏa mãn lòng ham muốn của bọn họ sao?"
Đỗ Công Tiên: "Tuy là có chức điền, nhưng lại thu thuế nặng hơn!"
Bắp thịt trên gò má của Nguyên Thú đế căng chặt lạ thường, tất nhiên là đang tức giận: "Nói như vậy là do triều đình sai vì hậu đãi không đủ sao?"
Đỗ Công Tiên dập đầu, không hề kinh sợ gì nói: "Thần sợ hãi. Nhưng như bệ hạ nói, Đại Cảnh dựng nước là khi còn loạn trong giặc ngoài, thiên tai nhân họa không ngừng đến, quốc khố nội khố thiếu hụt nghiêm trọng, thiên hạ đều biết, vì thế nên ban đầu tiền triều mới không ủng hộ mở cửa chợ đêm, chưa khao khát dùng thương thuế bù đắp vào quốc khố, cải thiện đời sống nhân dân, nhưng buôn bán phát triển chỉ là chuyện một sớm một chiều. Quốc khố là tài sản của cả nước, mà tài sản ấy từ dân mà ra, thuế má dân gian rườm rà, trăm quan được triều đình ban cho chức điền còn sống lay lắt qua ngày, bình dân dưới kia không quan không tước, vốn dựa vào thời tiết bốn mùa quyết định xem sang năm mình có thể ăn no hay không, đã thế nhỡ gặp phải năm thu hoạch không tốt, còn phải đóng hơn nửa phần thuế cấp dưỡng triều đình đánh giặc, hoặc là cứu lấy một tỉnh lớn khác đang chịu đủ thứ thiên tai hành hạ, mà những thứ này vốn nên do quốc gia, do triều đình dốc sức giải quyết, chứ không nên để cho trăm họ gánh vác, không nên để cho con dân ta đến cả cơm ăn cũng không đủ no bụng."
Nguyên Thú đế: "Nhưng cái này có liên quan gì đến việc bộ Hộ tham ô tiền thuế thủy vận? Nếu như những năm nay bộ Hộ không tham ô số bạc đó, thì thủy vận trong phủ nộp thuế lên đã đủ để giải quyết một vài khoản khẩn cấp trong quốc khố và nội khố rồi, cũng chẳng cần phải tăng thêm tiền thuế cho dân."
Đỗ Công Tiên: "Tuy số bạc thuế thủy vận khả quan, nhưng để nói tương đối thì chỉ như muối bỏ biển. Hơn nữa từ nhỏ nhìn lớn, thấy mầm biết cây, thuế má trăm họ nặng nhọc, tên gọi các loại thương thuế hỗn loạn, thuế linh tinh rất nhiều, thần từng nghe nói các huyện trong phủ Kinh Đô cứ mỗi mười dặm thì có một đồn trú thu thuế, thu thuế đi đường của thương nhân đi qua, thương nhân còn chưa ra khỏi tỉnh đã bị mấy thứ thuế lặt vặt ép tới nỗi khổ không thể tả, ngược lại bộ Hộ là nơi quyết định danh mục nộp thuế, quy định bất kể là người buôn bán dù cho đi đường thủy hay đường bộ, chỉ cần nộp một mức thương thuế nhất định là sẽ được thông suốt một đường không gặp trở ngại. Bạc thuế thủy vận bị tham ô, nhưng bộ Hộ không động đến những thương thuế khác..."
Trong điện Văn Đức, Đỗ Công Tiên không nhanh không chậm nói liên tục không dứt.
***
Mà lúc này, trong một sương phòng nằm ở sân sau ít người qua lại của một quán rượu ở phủ Kinh Đô, Đông cung và Ngũ hoàng tử đang mở tiệc mời Triệu Bạch Ngư.
Hôm nay cả ba đều không mặc công phục, hai người trước mặc áo cà sa nhẹ nhàng tiện lợi, bên ngoài khoác áo lông cừu được chế tác tinh xảo, chỉ cần đưa mắt nhìn một cái là đã biết đây chính là người ở tầng lớp cao. Còn trang phục của Triệu Bạch Ngư hôm này là áo cổ chéo trắng muốt bên trong, khoác ngoài một chiếc áo màu vàng hơi đỏ có cổ đứng, ống tay rộng, vừa giống như văn nhân vừa giống như cư sĩ nhàn rỗi nằm ì ở nhà, hiếm khi thấy y mặc quần áo có màu sắc tươi mát, cũng vì ăn mặc như vậy mà trông y càng hoạt bát hơn lúc bình thường nữa.
"Triệu khanh, ngồi đi." Thái tử rót ly rượu, tự tay đưa cho Triệu Bạch Ngư.
Triệu Bạch Ngư ra vẻ cực kì sợ hãi nhận lấy ly rượu nhưng không uống, đi thẳng vào vấn đề, hỏi: "Điện hạ mời thần tới là vì chuyện riêng hay việc công?"
Thái tử: "Vì cả hai."
Triệu Bạch Ngư rũ mắt làm dáng dễ bảo, nhưng lời nói ra chẳng khách sáo chút nào: "Nếu là chuyện riêng, thần và điện hạ không quá thân thiết, lại càng chẳng có tình riêng, vậy nên không có chuyện riêng gì để nói. Còn nếu vì việc công, mong điện hạ đến thẳng Thuế vụ ty tìm vi thần."
Hai hàng lông mày của Ngũ hoàng tử nhíu lại: "Triệu Bạch Ngư, ngươi bớt nói nhảm đi, vì sao chúng ta ở đây, trong lòng ngươi hiểu rõ! Nếu ngươi đã đi thẳng vào vấn đề, vậy ta cũng nói thẳng cho ngươi biết, thương thuế thủy vận trong phủ có thể để cho Nha môn thủy vận của ngươi quản lý, nhưng cũng phải cho phép bộ Hộ nhúng tay vào!"
Triệu Bạch Ngư buông ly rượu xuống, không nể mặt: "Vậy thì không còn gì để nói nữa, cũng chẳng cần phải lãng phí thêm thời gian, thần cáo lui trước." Nói xong đứng dậy muốn đi.
"Ngươi không muốn biết bạc thuế thủy vận mà bộ Hộ thu được mấy năm nay đều tiêu đi đâu sao?" Thái tử bỗng nhiên lên tiếng.
Bước chân của Triệu Bạch Ngư không ngừng lại: "Nếu như ngài chịu lấy sổ sách thật sự của bộ Hộ ra cho thần xem, thần vô cùng cảm kích."
"Bị đê Hoàng Hà vỡ làm ảnh hưởng, bạc thuế thủy vận bộ Hộ thu năm ngoái tổng cộng hai triệu, toàn bộ đã dùng cho cứu nạn cùng với sửa chữa đường sông. Bạc thuế năm trước nữa nhận được là ba triệu năm trăm bảy mươi nghìn lượng, chia ra dùng cho nạn châu chấu ở Lưỡng Triết, nạn lụt ở Sơn Đông và để Định Châu đánh giặc. Ba năm trước bạc thuế thủy vận là ba trăm bảy mươi nghìn lượng, đều đã được phát cho quân tư quân Tây Bắc, tu sửa lại đường sá trong phủ, còn có bảo vệ đường sông bốn kênh... Còn cần cô nói thêm nữa sao?"
Triệu Bạch Ngư vẫn không dừng lại, Thái tử đứng dậy cất cao giọng: "Triệu Bạch Ngư, ngươi tự xưng là một lòng vì nước vì dân, cô cũng thừa nhận ngươi thật sự có tài tể tướng, là lương thần năng lại hiếm gặp, ngươi là thanh kiếm sắc có thể đâm rách quan trường Đại Cảnh, nhưng mà bộ Hộ không phải là bộ Hộ của một mình cô, bộ Hộ quản thuế thủy vận không phải chỉ mình cô nuốt bạc, cô là trữ quân của Đại Cảnh, ngươi cho rằng cô không vì nước vì dân hay sao? Bộ Hộ thu thuế của thiên hạ, có hai ty Đạc Chi, Diêm Thiết bình quyền, có thêm Thuế vụ ty ngăn giữa, ngươi nghĩ muốn tham là có thể tham ư? Thuế mà bộ Hộ thu được cũng vào quốc khố, đó là kho bạc của triều đình, là kho bạc của Thiên tử, không phải là môn đảng của cô mà muốn điều khiển là có thể tùy ý điều khiển được!"
"Ngươi hiểu rõ đạo lý thấy mầm biết cây, chỉ từ việc bộ Hộ nhúng tay vào thuế thu thủy vận trong phủ liền cho rằng mình đã nhìn thấy toàn diện, lấy nguyên nhân quốc khố, nội khố thiếu hụt trách lên đầu bộ Hộ, nhưng ngươi cần phải biết, nếu như những năm này không nhờ có bộ Hộ cố gắng nghĩ cách, cân nhắc nhiều mặt, vét tiền khắp nơi, thì triều đình lấy đâu ra bạc để đánh giặc, đâu ra bạc để cứu nạn thiên tai?"
"Với triều đình mà nói, ba bốn triệu lượng bạc thuế thủy vận hàng năm cũng chỉ như muối bỏ biển mà thôi, cứ cho rằng ngươi gộp nó vào trong quốc khố, cũng không xoa dịu được bao nhiêu."
Triệu Bạch Ngư dừng chân, nghiêng người lạnh lùng nhìn sang: "Ta chỉ hỏi một câu, điện hạ có thể đảm bảo được bạc thuế thủy vận hàng năm bộ Hộ thu được đều dùng cho triều đình, cho dân sinh hay không?"
Gò má của Thái tử co giật dữ dội, cắn răng đáp: "Con chuột năm nào cũng đánh, đánh mãi không bao giờ xong, chỉ cần có người, có thị phi, tham ô trong quan trường cũng không bao giờ là đủ, giết không hết được! Nước trong không có cá, thông minh như ngươi ắt sẽ hiểu được đạo lý này."
Triệu Bạch Ngư: "Làm sao biết được đây không phải là ngụy biện?"
Thái tử nổi cơn tức giận: "Triệu Bạch Ngư, ngươi đúng là ngoan cố! Bằng nhừng lời này của ngươi thôi, cô có thể trị tội ngươi rồi đấy! Quốc khố chỉ muốn bộ Hộ đưa tiền chứ chưa từng hỏi bộ Hộ thu thuế có bao nhiêu khó khăn, không hỏi lúc nhân dân oán hận sôi trào, bộ Hộ trấn an như thế nào, không hỏi lúc dưới đáy lập loạn danh mục thu thuế đất thuế hàng thuế lặt vặt, bộ Hộ đi giải quyết như thế nào! Bộ Hộ cần dùng người, cũng cần tiền, ngươi cho rằng mấy người ở đó đều ăn sương mà sống sao? Triệu Bạch Ngư ta nói cho ngươi biết, phải giao cho bộ Hộ quản ít nhất ba thành thuế thuyền hàng, ngươi cho thì cho, không cho cũng phải cho!"
Hắn bước nhanh vài bước đến bên cạnh Triệu Bạch Ngư, dùng mắt thường cũng có thể thấy được hắn đang vô cùng tức giận: "Ngươi nghĩ xem vì sao Đỗ Công Tiên không dám đụng vào thương thuế thủy vận? Bởi vì đám thương nhân lợi dụng thuyền hàng để buôn bán này hơn nửa là làm việc cho kinh quan, bao gồm cả Trần Sư Đạo mà ngươi tôn kính nhất! Ông ta nghèo khổ, nhưng ông ấy và người nhà cũng mình cũng muốn ăn cơm, người trong họ lợi dụng danh hiệu của ông ấy để buôn bán ở bên ngoài, nếu thật sự muốn so đo tính toán, thì Trần Sư Đạo cũng có cấu kết với bộ Hộ!"
Vẻ mặt của Triệu Bạch Ngư hơi động, ánh mắt nhanh chóng hướng về ánh mắt của Thái tử, chắn chắn hắn không nói láo thì không khỏi cau mày.
Y lui về phía sau một bước, muốn nói vài lời phản bác lại nhưng đầu óc hơi loạn, nhất thời không thể suy nghĩ rõ ràng.
Thái tử đã lấy lại bình tĩnh: "Bạc thuế thủy vận không dễ thu như vậy, thương thuế tạp thuế có rất nhiều danh mục, không có bộ Hộ chu toàn bên trong, chỉ bằng một cái Nha môn mới mở đã lụi tàn của ngươi căn bản không quản nổi thương thuế thủy vận bên ngoài phủ Kinh Đô."
Hắn bước qua khỏi Triệu Bạch Ngư, Ngũ hoàng tử theo sát phía sau.
"Ngươi quản được trong phủ, không quản được bên ngoài! Ngươi giết chết được lòng tham mà mắt mình có thể nhìn thấy, nhưng sẽ không bao giờ có thể loại bỏ được sự thối rữa vô hình vô tận trên đời này!"
Dưới ánh nắng, gió rét vẫn lạnh đến thấu xương, bông hoa mai lìa cành rơi xuống.
Triệu Bạch Ngư vươn tay đón lấy, nhìn cánh hoa đỏ tươi ướt sương trong lòng bàn tay mình, đôi con ngươi đen láy tối lại, không nhìn thấy chút ánh sáng nào.
***
"Thương nhân cần bộ Hộ, thủy vận càng cần bộ Hộ hơn!"
Trong điện Văn Đức, Đỗ Công Tiên nói như đinh chém sắt: "Nhưng bộ Hộ không thể là duy nhất được, cần phải có sự trợ giúp từ các bên khác, chừng nào triều đình lập được cơ chế hoàn thiện, chừng nấy mới có thể diệt sạch được nạn tham ô hoành hành trong quan trường."
Sâu trong mắt Nguyên Thú đế như có ánh lửa bập bùng, ông lạnh lùng nhìn Đỗ Công Tiên hồi lâu mới lên tiếng: "Ngươi đã có lòng tính toán đến hồi này, chung quy không nên đến nói thay bộ Hộ."
Đỗ Công Tiên chỉ thể hiện bình tĩnh ra ngoài, thật ra sau lưng đã thấm đẫm mồ hôi lạnh.
Nguyên Thú đế xoay nhẫn ban chỉ, trầm tư hơn nhiều: "Bộ Hộ quản lý thuế thu trong thiên hạ, nhưng mới vừa rồi ngươi chỉ nhắc đến bốn tỉnh Hoài Nam, không đề cập đến Lưỡng Giang... Ý ngươi muốn nói là đến cả bộ Hộ cũng không quản được nơi đó sao?"
Đỗ Công Tiên vội vàng dập đầu nhấn mạnh: "Không phải thần cố ý nhằm vào Lưỡng Giang, nhưng bạc thuế thủy vận của cả Kinh Đô một năm đạt đến ba triệu, Lưỡng Giang nối liền hai cảng hải vận lớn sao chỉ thu được ba triệu? Từ khi dựng nước Đại Cảnh đã khích lệ người dân buôn bán, còn hải vận là hình thức thông thương đã được thúc đẩy từ tiền triều, dù không phát triển mạnh như phủ Kinh Đô, nhưng đến nay bạ thuế thủy vận chỉ nhiều hơn so với khoản ở phủ Kinh Đô một chút thôi. Dám hỏi bệ hạ, đây là điều hợp lý hay sao?"
Nguyên Thú đế không biến sắc: "Kết án cần bằng chứng, ngươi có bằng chứng không?"
Đỗ Công Tiên cắn răng nói: "Chỉ cần dựa vào danh Kế tương*của thần là được!"
(*) Kế tương: Hộ bộ Thượng thư, Tam ty sứ, phàm là chức vị cao nhất quản lý tiền bạc của quốc gia đều có thể xưng là Kế tương – tể tướng giỏi tính tiền quản tiền.
Nguyên Thú đế nhắm mắt lại: "Không bằng không cớ, làm sao tra được Lưỡng Giang?"
Đỗ Công Tiên: "Bệ hạ —— "
"Được rồi!" Nguyên Thú đế thấp giọng rầy một tiếng, sau đó dịu lại: "Về lỗ hỗng trong hệ thống thủy vận và tranh chấp giữa Nha môn Thủy vận Thuế vụ ti và bộ Hộ, trẫm sẽ tìm các tể tưởng trong triều để giải quyết. Triệu Bạch Ngư có công với triều đình, trẫm sẽ tự khen thưởng. Lui xuống đi."
Đỗ Công Tiên còn muốn khuyên nữa, nhưng Nguyên Thú đế đã bước qua người lão, khoát khoát tay tỏ rõ ý không muốn đi sâu vào vấn đề của Lưỡng Giang, chỉ đành hành lễ rồi rời khỏi điện Văn Đức.
Đỗ Công Tiên cúi đầu, dáng vẻ vội vàng, chợt có người kêu lão từ phía sau: "Đỗ đạc chi đang định xuất cung sao?"
Quay đầu nhìn lại, Đỗ Công Tiên thấy đó là Hoắc Kinh Đường thì chắp tay: "Thần ra mắt tiểu quận vương."
Hoắc Kinh Đường cười một tiếng: "Cùng đi được chứ?"
Đỗ Công Tiên không đoán được ý tiểu quận vương, cuối cùng cũng không từ chối lời mời đồng hành của Hoắc Kinh Đường.
==
Tác giả muốn nói:
(Min: Dưới đây là vài lời giải thích về tình tiết truyện, tác giả nói có thể là spoil, hãy lướt qua nếu bạn không thích đọc ~)
Ở chương này, Tiểu Ngư đã xé bỏ được một mặt quy tắc ngầm vô cùng tàn khốc của quan trường, y không thể không thỏa hiệp.
Một là bộ Hộ chiếm bạc thuế thủy vận, có tham, nhưng cũng đúng thật là có làm việc, đảm bảo quốc khố thiếu hụt ở một mức nhất định chứ không đến nỗi hoàn toàn không xoay sở được.
Hai là thu thuế thương nhân, thế lực bộ Hộ rắc rối phức tạp nhưng vẫn hỗ trợ giải quyết đống thuế lặt vặt, đảm bảo thương nhân và việc buôn bán vẫn phát triển ổn định, không bị thuế kéo chân.
Ba là quan triều hoặc tự nguyện hoặc bất đắc dĩ tham dự trốn thuế, không thể đuổi tận giết tuyệt được.
Bốn, chuyện tốt ở chỗ là Nguyên Thú đế biết rồi, sẽ nghĩ cách giải quyết vấn đề thuế má, đây chính là chuyện mà Hoàng đế nên lo nghĩ, không liên quan gì đến bé Cá hết.
doc truyen