Sáng sớm hôm sau, họ lên đường.
Hà Điền và Dịch Huyền chèo thuyền độc mộc, thùng gỗ long não chứa lông chồn được đặt cố định ở giữa thuyền; hành lý, thức ăn và ấm nước dùng trên đường đi thì được đặt ở đuôi thuyền; dùng mái chèo đẩy mạnh, thuyền nhanh chóng xuôi dòng.
Hiện tại đã là đầu tháng năm, vào thời điểm nóng nhất trong ngày, nhiệt độ ước chừng khoảng mười sáu, mười bảy độ. Lúc đó khoảng sáu giờ sáng là trời đã tờ mờ sáng. Tuyết trên mặt đất, cây cối và nhà cửa đã tan, nhưng đôi khi trên núi vẫn sẽ có tuyết, ở các cột đá và những nơi râm mát vẫn còn tuyết đọng.
Khi Hà Điền và Dịch Huyền lên đường, mặt trời vẫn còn chưa mọc, dòng sông khá lạnh, họ men theo dòng sông khoảng một giờ, mặt trời dần lên, khi đi được thêm một giờ nữa, họ phải cởi áo khoác lông ra. Đến mười giờ, ngay cả những chiếc cúc của chiếc áo khoác bông mỏng cũng phải cởi ra để không cảm thấy quá nóng.
Tốc độ chảy của sông không phải lúc nào cũng chảy xiết, trên đường đi gặp khúc sông chảy chậm và vững vàng, Hà Điền sẽ dừng thuyền lại, hoặc nghỉ ngơi bên cạnh gò đất nhỏ giữa sông, hoặc đơn giản là thu mái chèo và thả trôi theo dòng chảy. Khi gặp thủy cầm, Hà Điền cũng sẽ bắt một hai con làm thức ăn dự trữ, còn khi gặp tổ chim, cô cũng lấy hai quả trứng bỏ vào giỏ tre.
Đến gần mười một giờ trưa, mặt sông đột nhiên rộng lớn vô cùng, năm con sông hội tụ về đây, có hai dòng nước sông đục ngầu, sau khi hòa với nước sông khác, mặt sông biến thành hoa văn màu trắng vàng, từ từ hòa thành làm một, có thể nói đây là một cảnh tượng rất tuyệt vời.
Cảnh vật hai bên bờ sông cũng dần thay đổi, khi bắt đầu xuất phát từ nhà của Hà Điền, cây cối hai bên bờ sông trông như mùa xuân, đi chưa đầy ba tiếng đồng hồ, khung cảnh hai bên bờ đã chuyển sang đầu hạ.
Không chỉ có cành lá cây cỏ gần bờ thêm sum suê, mà trong rừng rậm trên bờ, rất nhiều cây cối nở hoa, hồng, trắng, vàng, cam, đỏ đua nhau khoe sắc, trên cỏ có vô số hoa dại, thu hút nhiều ong bướm, mơ hồ còn có thể nhìn thấy cánh hoa đang rụng xuống, trên cành cây treo đầy những quả nhỏ xanh tròn.
Trên sông bây giờ không chỉ có riêng thuyền của bọn họ nữa, một số thợ săn biết nhau, ngồi ở trên thuyền chào hỏi, hỏi nhau xem năm nay họ thu hoạch như thế nào, hoặc muốn đổi gì, thậm chí có một số chèo thuyền đến gần nhau tiến hành giao dịch ngay luôn trên sông.
Gia đình nhà họ Phổ cũng chèo thuyền đến.
Thuyền của bọn họ cũng là thuyền độc mộc nhưng dài hơn của Hà Điền rất nhiều. Thoạt trông nó có thể chứa tối đa sáu hoặc bảy người. Ba Phổ ngồi ở mũi thuyền còn hai con trai của ông ta thì ngồi ở phía sau. Ba người họ đều cầm máy chèo, rất nhanh đã bắt kịp Hà Điền.
Nhưng khiến cho Hà Điền khó hiểu là, thái độ của hai anh em nhà này lại thay đổi.
Khi hai chiếc thuyền gặp nhau, ba Phổ còn nói vài lời khách sáo với Hà Điền. Nhưng khi thuyền của họ vượt qua thuyền của Hà Điền, hai anh em nhà họ lại nhìn Hà Điền bằng ánh mắt giống như năm trước gặp được ở chợ.
Khinh nhờn và bỉ ổi.
Thậm chí họ còn quay đầu lại cười ác ý với Dịch Huyền.
Sau khi thuyền của nhà họ Phổ đi ngang qua Hà Điền và những người khác, nó càng lúc càng nhanh hơn, dường như là muốn lao đến khu chợ trước mặt nhanh hơn bọn họ càng sớm càng tốt.
Hà Điền quay lại nhìn Dịch Huyền, thấy sắc mặt của người đẹp lúc này lạnh như băng, khóe mắt rũ xuống giống như con chó nhỏ đang híp nửa mắt lại, nhìn kỹ thì có hơi đáng sợ.
Cô lo lắng trong lòng, an ủi: "Không sao đâu. Chúng ta đến muộn cũng không sao, lái buôn thu mua lông chồn chuẩn bị nhiều tiền lắm."
Càng lúc càng có nhiều thuyền và người trên sông, dòng chảy cũng càng ổn định hơn.
Đến ngã ba, tất cả các con thuyền đều uốn mình rẽ vào một con sông nhỏ chỉ rộng năm sáu thước, nhìn từ xa đã thấy có khoảng bốn đến năm mươi chiếc thuyền. Chợ được lập trên một khu đất bằng phẳng bên bờ sông.
Ở một ngã rẽ khác, mặt sông mênh mông, bến được tạm dựng ở gần bờ, mấy chiếc thuyền buôn cập bến, dòng nước ở đây tuy đều nhưng lại rất sâu.
Mỗi chiếc thuyền buôn vận chuyển hàng hóa đều dài từ hai mươi đến ba mươi mét, cao hai ba tầng, so với những chiếc thuyền nhỏ mà đám người Hà Điền chèo, chẳng khác gì một đàn kiến nhỏ vây quanh vài con kỳ lân.
Xung quanh mỗi thuyền buôn có đậu năm sáu chiếc thuyền nhỏ có tán, giống như châu chấu canh giữ kỳ lân, chiếc nhỏ dài khoảng mười một mười hai mét, chiếc lớn hơn thì dài tới mười bốn mét.
Giống như những chiếc thuyền buôn lớn trông giống những người khổng lồ kia, những chiếc thuyền nhỏ này cũng được trang bị động cơ. Thỉnh thoảng chúng sẽ phát ra âm thanh sình sịch, nhanh chóng chạy từ thuyền buôn này sang thuyền buôn khác, hoặc truyền tin tức, hoặc vận chuyển hàng hóa quan trọng, hoặc dò xét.
Dịch Huyền nhìn những người lính canh mặc đồng phục và cầm vũ khí ngồi trên những con "châu chấu" này, anh lặng lẽ kéo chiếc khăn vải quanh cổ lên, cột một nút sau đầu, sau đó dùng chiếc nón da gấu mèo mà Hà Điền đã làm cho mình quạt vài cái, lau mồ hôi trên trán rồi đội lại.
Lại nhìn đến khúc quanh trên bờ sông, dưới một cái lều lớn màu đỏ vuông vắn, không gian thoáng đãng ở giữa đông đúc người, trông khá sinh động, có lẽ có loại hàng hóa đặc biệt nào đó đã được vận chuyển lên bờ.
Hà Điền cảm thấy phiên chợ năm nay khá khác so với những năm trước, thuyền của họ đã đến gần bờ, lúc này chợt có một đoàn lái buôn cử người bước ra chào đón.
Nói là "chào đón", nhưng thực ra lại giống như chỉ huy hơn.
Người nọ là một người đàn ông trung niên, nước da đen nhẻm, bụng phệ như một phụ nữ mang thai sắp sinh. Ông ta đang cầm một cây viết và một chiếc kẹp gỗ cứng trên tay, trên chiếc kẹp ấy kẹp một xấp giấy, ông ta nhìn mọi người bằng lỗ mũi, và hét vào mặt những người trên thuyền bằng một giọng thô bạo: "Mày dừng lại trước, không được nhúc nhích. Đăng ký trước khi lên bờ! Có bao nhiêu người đến? Bao nhiêu nam bao nhiêu nữ? Mang theo hàng hóa gì? Có lông chồn không?" Vừa hỏi, vừa viết từng cái một vào tờ giấy.
Nếu có mang theo lông chồn, thái độ của người đó sẽ tốt hơn một chút: "Được rồi, chèo thuyền qua bên đó một chút, lên bờ sẽ có người dẫn mày đến nơi đổi lông chồn."
Nếu người đến mà không có lông chồn, người đó sẽ xua tay như xua ruồi: "Đi đi đi, đi qua bên kia, đừng có chắn ở đây."
Hà Điền hơi sững sờ, cô hỏi một người thợ săn già ở phía trước: "Bà ơi, có chuyện gì vậy? Người đó là ai? Tại sao lại phải nghe theo lời của ông ta?"
Bà ấy lắc đầu thở dài: "E là chồn năm nay bán không được giá rồi."
"Tại sao vậy bà?" Hà Điền không hiểu.
Người thợ săn già không nói gì.
Dịch Huyền nói nhỏ với Hà Điền: "Dựa theo tình hình này, có lẽ đoàn lái buôn năm nay muốn làm lũng đoạn thị trường."
Dịch Huyền đã đúng.
Rất nhanh, Hà Điền đã biết được tin tức từ những thợ săn khác, năm ngoái, chủ thành của hai thành phố lớn ở phía Nam lần lượt chết và hai thành phố này đã hợp nhất lại với nhau. Hai thành phố này muốn đi lên phía Bắc đều phải dùng đến đường thủy, vốn là mỗi bên một đầu, sau khi hợp nhất, mùa xuân năm nay, chủ sở hữu thành phố mới đã thành lập một trạm kiểm soát ở nơi gần nhất của hai con sông để thu thuế thống nhất, tất cả các lái buôn khi đi qua đều phải đăng ký. Người chịu trách nhiệm chỉ đạo mọi người lên bờ là người do chủ thành cử đến.
Không chỉ vậy, chủ thành còn đưa ra những quy định đối với lái buôn, tất nhiên, giá lông chồn cũng chỉ có thể được tính theo ý của chủ thành.
Hà Điền tức giận: "Thật không công bằng!"
"Công bằng là gì?" Người thợ săn già nói với Hà Điền tin tức này mỉm cười nhét thêm lá thuốc vào tẩu, nói: "Gấu có thể săn được tất cả các loài động vật trong rừng, còn con hươu con thỏ thì chỉ có thể lo lắng hãi hùng mà co ro ăn cỏ. Chủ thành có thể hợp nhất được hai thành phố, không phải còn mạnh hơn cả một nghìn con gấu hay sao? Người ta đương nhiên phải có được nhiều thứ hơn, tận hưởng sự tôn thờ của nhiều người hơn!"
Hà Điền trầm mặc trong chốc lát, ủ rũ: "Cũng đúng."
Dịch Huyền luôn im lặng, tỏ ra thờ ơ với vấn đề này, nhưng anh lại kéo tấm vải lanh cao hơn, ấn chiếc nón xuống thấp hơn.
Nón da gấu mèo do Hà Điền làm rất ngộ nghĩnh, nó được làm bằng nguyên miếng da gấu mèo, trông giống như một con gấu mèo đang bò trên đầu, tai của nó ở trên đỉnh đầu, đuôi buông thõng sau gáy, miệng nhọn thì rủ xuống trên trán. Cô không có hạt châu, cảm thấy đôi mắt trống rỗng của nó không được đẹp cho lắm, nên đã khâu hai bàn chân trước của da gấu mèo vào mắt, như thể nó đang tinh nghịch che mắt của mình lại vậy.
Dịch Huyền kéo cái miệng nhọn hoắt của gấu mèo vào giữa trán, khuôn mặt bị che đi, chỉ có một đôi mắt lộ ra.
Hà Điền cũng không ngạc nhiên.
Khi những người khác tò mò nhìn Dịch Huyền, cô giải thích: "Chị gái tôi kỵ gió."
Kỵ gió là bệnh thường gặp ở rừng xuân, thực chất là do dị ứng với phấn hoa, da người bệnh bị sưng đỏ, sau khi gãi thì da sẽ lở loét chảy nước vàng, nhưng cách chữa lại rất đơn giản, chỉ cần bôi thuốc mỡ rồi ăn mặc sao cho đừng đụng gió, sau một hai tuần sẽ dần hết.
Thật ra, dù không ăn mặc kín mít thì một hai tuần cũng sẽ đỡ, chỉ là thoạt nhìn trông rất xấu xí mà thôi.
Đối với một cô gái trẻ, tất nhiên là muốn che giấu.
Loại mũ lông gấu mèo này chỉ có trẻ con và những cô gái miền núi trẻ trung, sôi nổi mới đội.
Vì vậy, khi đến lượt Hà Điền và Dịch Huyền đăng ký lên bờ, cái người kiểm tra kia không một chút nghi ngờ gì, cũng không che giấu sự chán ghét, một tay che mũi, như sợ bị lây bệnh, liên tục vung vẩy giấy bút trong tay: "Đi đi! Đi đi!"
Lúc này Dịch Huyền cảm thấy thật may vì mình đã không giải thích rõ với Hà Điền. Cho nên, cho dù sau này có người hỏi đến, ngay cả chính Hà Điền cũng sẽ tin chắc rằng mình đã cứu một cô gái, và cũng ít có khả năng bị liên lụy hơn.
Trên đường đến chợ, Dịch Huyền đã hiểu tại sao Hà Điền lại cứ đinh ninh rằng anh là con gái khi nhìn thấy anh.
Nếu những người đàn ông mà Hà Điền đã thấy trong cuộc đời này đều giống như những gì anh đã thấy hôm nay, thì Dịch Huyền anh quả thực không giống như đồng loại của mình.
Nhiều thợ săn dường như không tắm, cũng không có giặt sạch quần áo; không chỉ quần áo, cổ, mặt, ngón tay bị bẩn mà ngay cả sợi bông sờn trên cổ tay áo khoác mỏng của họ cũng đen sì.
Không chỉ những người già, mà ngay cả những người trẻ hơn, chẳng hạn như hai anh em nhà họ Phổ kia cũng vậy, họ không biết vệ sinh cá nhân, râu ria xồm xoàm, đầu thì cạo trọc lóc.
Sau đó, anh nghe Hà Điền kể rằng có rất nhiều thợ săn thích cạo đầu vào mùa đông vì sợ chí. Dịch Huyền cảm thấy buồn nôn kinh khủng.
Khi những chiếc thuyền tập trung ở khúc sông xếp hàng dài chờ vào bờ, cũng có một vài thanh niên trông khá ổn, nhưng khi nhìn gần thì tất cả đều quá thô kệch.
Lúc những chiếc thuyền này tiến lại gần hơn, Dịch Huyền còn sợ rằng những tên đàn ông hôi hám này sẽ lây mùi hôi sang cho Hà Điền.
Đậu thuyền vào vị trí đã định rồi cột chặt, Hà Điền và Dịch Huyền khiêng thùng gỗ bước lên ván gỗ trên bờ, có người phát cho họ một thẻ bài: "Nếu có người gọi thì đi qua đó." Người nọ chỉ về phía một loạt lều nhỏ ở phía trước.
Dãy các lều nhỏ xếp bên ngoài căn lều lớn màu đỏ, dưới mỗi lều nhỏ là một người buôn đồ da kiểm tra hàng hóa.
Giá lông chồn không thấp đáng sợ như người thợ săn già đã nghĩ nhưng cũng không cao, giá mỗi loại chồn đều được niêm yết trên một tấm bảng, trên mỗi lều đều treo một chiếc.
Hà Điền tính nhẩm một chút, cảm thấy giá này có thể chấp nhận được.
Rất nhanh đã gọi đến số của bọn họ, Hà Điền lo lắng xách thùng gỗ bước tới, lúc người nọ phân loại kiểm tra lông chồn, cô mới chợt nghĩ đến việc liệu chủ thành có chỉ thị cho bọn họ cố ý hạ chủng loại lông chồn xuống hay không? Nếu lông chồn tía bị phân loại thành lông chồn đen thì giá thành sẽ còn tệ hơn rất nhiều!
Những năm trước, nếu gặp phải một số lái buôn không tử tế, thợ săn chỉ còn cách lấy chồn của mình lại và tìm những lái buôn khác, nhưng năm nay, có vẻ như không thể nữa.
Không ngờ, người lái buôn lại đánh giá rất công bằng, thấy Hà Điền có hơn bốn trăm tấm lông chồn, hầu hết đều có chất lượng cao, họ gọi hai ba người đến đánh giá và phân loại, đo độ dài, đếm số lượng, còn một người khác thì ghi lại số liệu, hỏi Hà Điền: "Cô gái, có biết chữ và biết tính không?"
Hà Điền chợt nảy ra một ý, nói: "Tôi không biết chữ. Còn tính toán thì... chỉ biết sơ sơ thôi."
Cô muốn xem thử những người này có lừa dối những người thợ săn hay không, không ngờ họ lại thực sự rất có lương tâm, tính đâu ra đấy.
Hà Điền cầm một sấp tiền dày, có chút ngơ ngác.
Những người buôn lông chồn còn chỉ cho cô: "Cô đi hướng này rồi rẽ trái, sẽ có nơi bán muối, hạt giống và vải vóc. Tiền bạc cất cẩn thận vào, ra khỏi lều này rồi thì người của chủ thành không thể kiểm soát được trộm cướp đâu."
Ra khỏi lều của người buôn lông thú, Hà Điền hỏi Dịch Huyền: "Rốt cuộc là sao vậy? Chủ thành không cần tiền để xây cửa khẩu trên sông sao?"
"Hừ, đây gọi là đôi bên cùng có lợi. Họ cho cô chỗ tốt để cô cảm thấy họ tốt đẹp đó thôi." Dịch Huyền khoanh tay chế nhạo: "Tôi đoán chủ thành đã thu thuế của các lái buôn."
"Bọn họ đồng ý?"
"Cô không thấy dọc theo đường đi đều có người canh gác sao? Trước kia lái buôn đến thu mua đồ da đều phải thuê vệ sĩ đúng không?"
"Đúng vậy."
Đúng là như vậy. Không chỉ có thợ săn bị cướp, mà cứ mỗi độ xuân sang khi bọn cướp bắt đầu hoành hành, những đoàn lái buôn chở đầy hàng trở về cũng là mục tiêu của chúng. Nếu so sánh giữa lái buôn và những người thợ săn ngày ngày mang theo súng ống cùng đối đầu với gấu và sói thì đương nhiên là lái buôn sẽ dễ dàng ra tay hơn.
"Thuế mà các lái buôn giao cho chủ thành là phí bảo vệ. Nếu chủ thành thực sự có thể đảm bảo an toàn cho họ, họ sẽ rất sẵn sàng trả thứ thuế này." Ngay cả khi họ không muốn, thì cũng không có cách nào khác cả. Những năm trước đều giao dịch ở đây, năm nay phải đóng thuế đột xuất, họ không có cách nào chuyển địa điểm giao dịch được. Muốn trốn thuế, buôn lậu gì đó thì phải đợi sang năm. Nhưng nếu có được sự bảo hộ của chủ thành thì thực sự rất có lợi, tiền đóng thuế sẽ tiết kiệm được chi phí hơn so với việc thuê vệ sĩ, mở thị trường mới hoặc là buôn lậu. E rằng sau này nó sẽ trở thành một quy luật mới.
Hà Điền lại có một vấn đề muốn hỏi: "Lái buôn nộp thuế, chủ thành thì cử người đến bảo vệ họ, cả hai đều được hưởng lợi, nhưng những người từng là vệ sĩ thì lại sẽ phải thất nghiệp. Vậy họ phải làm sao bây giờ?" Họ không hề được cái "Lợi" nào từ chủ thành cả.
Dịch Huyền lại hừ lạnh: "Những vệ sĩ đó có thể đầu nhập làm người của chủ thành, những tên cướp không có kế sinh nhai cũng có thể bỏ gian tà theo chính nghĩa, đi làm lính canh! Còn nếu không muốn, chủ thành sẽ nhân cơ hội này thảo phạt, xây dựng uy tín, mở rộng phạm vi ảnh hưởng."
Hà Điền trầm ngâm: "Vậy thì... có khi nào sau này chủ thành bắt chúng ta nộp thuế bằng lông chồn không? Anh ta phái người đến thu lông chồn?"
Dịch Huyền cười: "Còn tùy vào độ thông minh của anh ta. Tất nhiên là có thể làm như vậy, nhưng nếu thợ săn không muốn bắt chồn, thì lấy đâu ra lông chồn mà thu? Thợ săn cũng đều có súng. Hơn nữa, anh ta có thể cử ai lên núi thu thuế?"
"À." Hà Điền gật đầu, lại hỏi: "Lái buôn đều phải nộp thuế, chẳng lẽ anh ta không muốn thu khoản thuế này của chúng tôi sao?"
"Cho nên anh ta mới tiến hành định giá thị trường. Có lẽ cũng đã cử người đến để theo dõi xem lái buôn có cố tình ép giá hay không. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi trước. Nếu không ai muốn bắt chồn, con đường kinh doanh này sẽ bị cắt đứt, không một ai có lợi cả. Chỉ thấy lợi trước mắt là một hạ sách. Lúc cô lấy trứng từ ổ vịt, không phải cũng chỉ lấy mỗi ổ hai trứng thôi đó sao?"
Hai người nói đến đây thì cũng đã đến cổng chợ. Ở đây cũng có lính canh, hỏi Hà Điền số thẻ rồi nói: "Muốn vào chợ thì phải nộp thuế!"
Hà Điền và Dịch Huyền nhìn nhau, quả nhiên, chủ thành vì xây cửa khẩu mà cử người đến thu tiền.
Sau khi các lái buôn và thợ săn giao dịch xong thì đã có người ghi lại số tiền mà họ nhận được, đưa thẻ rồi chỉ qua cổng này, còn những người không bán lông chồn thì đều bị đuổi sang phía cổng khác. Xung quanh chiếc lều lớn được bố trí rất nhiều cổng vào.
Thuế suất là 10%, lúc nộp thuế, Hà Điền cảm thấy đau lòng kinh khủng.
Dịch Huyền còn đổ thêm dầu vào lửa: "Có khi lát nữa mua đồ cô cũng phải nộp thuế. Thứ cô vừa nộp là thuế thu nhập, còn này gọi là thuế tiêu dùng!"
Hà Điền nghe tên thuế thì ngay lập tức che ngực "hít hà——".
doc truyen